Anlaşmalı Boşanma

ANLAŞMALI BOŞANMA NEDİR?

Boşanma, evlilik birliğinin sona ermesi halidir. Boşanma, Türk Medeni Kanunu 161. Madde ve devamında düzenlenmiştir. Diğer yandan kanuna göre boşanma davası iki şekilde açılabilmektedir;

Anlaşmalı Boşanma Davası

Çekişmeli Boşanma Davası

Anlaşmalı boşanma, eşlerin boşanma ile ilgili tüm hukuki sonuçlar üzerinde anlaşmaları, uzlaşmaları sonucu açılacak olan boşanma davası türüdür.

Anlaşmalı boşanmada kanun koyucu evlilik birliğinin temelinden sarsılması haline karine kabul etmiştir. Bununla birlikte tarafların sadece anlaşmış olması boşanmanın gerçekleştiği anlamına gelmemektedir.

Kanun koyucu anlaşmalı boşanmanın gerçekleşmesi için bazı şartların gerçekleşmesi gerektiğini hüküm altına almıştır. Türk Medeni Kanunu 166/3. Maddeye göre;

" Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz." şeklinde hüküm altına alınmıştır. Kanunda da görüldüğü üzere anlaşmalı boşanmanın gerçekleşmesi için aşağıdaki şartların bulunması gerekmektedir;

Evlilik ilişkisi nikah akdinden başlayarak en az bir yıl sürmüş olmalıdır: 1 yıllık sürenin geçmemesi halinde hakim davayı reddedebilmektedir. Evlilik öncesi dönem veya dini nikahlı olarak yaşanan dönem dava açmak evlilik birliği içerisinde sayılmayacak 1 yıllık süre içerisine dahil edilmeyecektir.

Eşlerin birlikte boşanma davası açması veya birinin açtığı davayı diğer eşin kabul etmesi,

Hakimin boşanma kararı verebilmesi için tarafları bizzat dinlemesi gerekmektedir,

Hakimin kanaati tarafların iradeleri serbestçe verdikleri yönünde olmalıdır: Boşanma kararı verilebilmesi için her iki eşinde şüpheye mahal vermeyecek şekilde boşanma iradelerini ortaya koyması gerekmektedir.

Hakimin tarafların üzerinde uzlaşmış oldukları boşanma protokolünün mali konular örneğin iştirak nafakası, yoksulluk nafakası, maddi ve manevi tazminat gibi konularda ve çocuklara ilişkin düzenlemelerini uygun bulması gerekmektedir. Hakimin bu anlaşmayı uygun bulmaması durumunda anlaşmada değişikler öngörülmesi ve değişikler neticesinde boşanma gerçekleşmiş olacaktır.

ANLAŞMALI BOŞANMA USULÜ

Anlaşmalı şekilde boşanmak isteyen kişiler yukarıda belirtilen şartların gerçekleşmesi durumunda bir boşanma protokolü hazırlayarak, genel yetki kuralına göre boşanma davası açmak için;

Eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesi,

Eşlerin son 6 ay birlikte oturdukları yer mahkemesinde dava açabileceklerdir.

Diğer yandan görevli mahkeme ise aile mahkemesidir ancak aile mahkemesinin bulunmadığı yerlerde asliye hukuk mahkemesi görevlidir.

Bununla birlikte anlaşmalı boşanma davası genel itibariyle tek celse de boşanma kararı verilmesiyle bitmektedir. Fakat hakim anlaşma protokolünde eksiklik veya tarafların iradeleri, söylemiş oldukları beyanlarında boşanmanın ertelenmesine ilişkin karar verebilmektedir.

Boşanma davası açmak için eşler mahkemeye birlikte ya da vekil aracılığıyla başvuru yapabilmektedir.

Önemle belirtilecek bir diğer husus ise hakimin mahkemede eşleri bizzat dinlemesi gerektiğidir. Yargıtay yerleşik içtihatları da bu yöndedir. Bahse konu bir boşanma davasında Yargıtay 2.Hukuk Dairesi'nin 2021/7601 E., 2021/6759 K. sayılı 04.10.2021 tarihli İlamında;

"Somut olayda dosyanın incelenmesinde tarafların dosyaya sunduğu 05.02.2018 tarihli anlaşmalı boşanma protokolünün taraflarca değil, taraf vekilleri tarafından imzalandığı, αγrıcα 06.02.2018 tarihli duruşmada davacı erkeğin hazır bulunmadığı, davacı erkeğin Fransa'da bulunması sebebi ile oğlu Yasin Öztürk'ün cep telefonundan davacı erkeğin görüntülü olarak aranarak beyanının tutanağa geçirildiği ve bu şekilde tarafların boşanmalarına karar verildiği anlaşılmaktadır. Yukarıda bahsedilen kanun hükmü gereğince davacı ve davalı asıl tarafından imzalanmış anlaşma protokolü olmadan ve davacı erkek duruşmada hazır olup mahkeme hakimince bizzat dinlenilmeden Türk Medeni Kanunu'nun 166/3, maddesi uyarınca tarafların boşanmalarına karar verilmesi usul ve konuna aykın olup......." şeklinde hüküm altına almıştır.

Bu bakımdan eşlerin hakim tarafında bizzat dinlenmesi gerekmektedir. Yargıtaya göre bizzat dinlenilme hususu gerçekleşmediği hali bozma sebebi sayılmıştır.